कालछिद्र -१

ही एक कथा आहे. पण एक मिनिट, पळू नका. नेहमीसारखी पकवापकवी होऊ नये असा मी प्रयत्न करतोय. ह्यानंतर मी किमान महिनाभर तरी कथा टाकणार नाही. आज एक डाव माफी द्या! सहन करा!

हे सगळं ५ वर्षांपूर्वी सुरू झालं. मी माझं साधंसं सरळमार्गी, मध्यमवर्गीय आयुष्य जगत होतो. एक छोटीशी नोकरी, एक छोटंसं घर, घरात आई-वडिल आणि मी. सुबत्ता नसली तरी शांतता होती. त्या दिवशी झालं असं. रात्रीची वेळ होती. दमून भागून आलो होतो. जेवण वगैरे उरकलं आणि घराच्या गॅलरीत शांतपणे पेपर वाचत बसलो होतो. आभाळ भरून आलं होतं. अचानक ढग कडाडायला लागले. विजा चमकायला लागल्या. आणि काही समजायच्या आत एक वीज माझ्यावर पडली. एकदम प्रकाशाचा मोठा लोळ उठल्यागत वाटलं. डोळे दिपून गेले. आपण चितेवर बसलो आहोत असं वाटलं आणि पुढचं काही आठवत नाही. आई-बाबा सांगतात की मी फ्रीज झाल्यागत पडलो होतो. आता एव्हढ्या उष्ण वीजेनं मी फ्रीज कसा झालो मला ठाऊक नाही, पण झालो असेन.

तर त्या वीजेतून मी वाचलो. कसा वाचलो, ते मला ठाऊक नाही. पण खरी गोष्ट पुढेच आहे. तेव्हापासून एक विचित्र गोष्ट सुरू झाली. आणि ती मला कळली ती अशी.

एक दिवस मी हॉस्पिटलमध्येच पेपर वाचत बसलो होतो. पेपरात राहुल गांधींनी कशी एका दलिताच्या घरी रात्र घालवली. किती कामं केली, अशी बातमी होती. ती वाचता वाचता अचानक माझं डोकं भिरभिरायला लागलं. मला अचानक खूप तहान लागल्यासारखं झालं. मी पाणी घेण्यासाठी हात बाजूला करणार एव्हढ्यात हातातलं त्राण गेल्यागत वाटायला लागलं. आणि मी एकदम एका पर्णकुटीसमोर उभा असल्याचा मला साक्षात्कार झाला. पर्णकुटीच्या आजूबाजूला अनेकानेक सुरक्षारक्षक उभे होते. मी एकदम सावध झालो. एव्हढ्यात त्यातला एकजण माझ्या दिशेनंच येत असल्याचा मला भास झाला. मी चटकन आजूबाजूच्या किर्र अंधाराचा फायदा घेतला. मला कळेना, की आपण इथे काय करतोय. डोकं काम करेनासं झालं होतं. मी लपत छपत कसातरी त्या पर्णकुटीच्या मागच्या बाजूला पोचलो. तिथे एक छोटीशी खिडकी होती आणि त्यातून मिणमिणता प्रकाश येत होता. मी हळूवार पावलं टाकत टाकत खिडकीपर्यंत पोचलो आणि आतलं दृश्य पाहून त्या मिणमिणत्या प्रकाशातही माझे डोळे दिपून गेले. राहुल गांधी कंदिलाच्या प्रकाशात जेवत होते. ती माऊली आपल्या पोरांबरोबरच कोरडं-ओलं जे काही होतं, ते त्यांना घालत होती. ते ही मोठ्या आनंदाने ते खात होते. मी मनाशीच म्हटलं, आपण काय समजत होतो राहुलजींना. चुकलंच आपलं.

मग मी बराच इथे तिथे फिरलो, पण मला अंदाजच येईना मी कुठेय. शेवटी कंटाळून पुन्हा पर्णकुटीजवळ आलो आणि खिडकीतून डोकावलो. कंदिलाचा उजेड थोडा कमी केला होता आणि राहुलजी इतरांबरोबरच गोधडीवर झोपले होते. शांत, लहान मुलासारखे. माझे डोळे भरून येताहेत वाटेस्तोवर कुणीतरी माझा दंड धरल्याची मला जाणीव झाली आणि मी एकदम भानावर आलो. आई माझ्या दंडाला धरून मला हलवत होती. मी माझ्या हॉस्पिटलच्या खाटेवर होतो. माझ्यासमोर पेपर पडला होता.

"काय झालं रे?"

"कुठे काय?"

नाही, ते स्वप्न नव्हतं. मलाही आधी तसंच वाटलं होतं. पण मग मी तो प्रयोग दुसर्‍या दिवशी लगेच पुन्हा केला. ह्यावेळी मी मंत्रीमंडळाच्या बैठकीचा रिपोर्ट वाचत होतो. मी आपोआप मंत्रालयात बैठकीच्या सभागृहात पोहोचलो. अतिशय सामंजस्यानं जनहिताचे अनेक प्रश्न उपस्थित केले जात होते. साधक-बाधक चर्चा होत होती. योग्य ते निर्णय सार्वमतानं घेतले जात होते. एव्हढंच काय तर मंत्र्यांनी नाष्टाही केला नाही हो. तसाच पडून राहिला बैठक संपल्यावर. मी पडद्याच्या मागे उभा राहून सगळं पाहत होतो. मंत्री कलटल्यावर मी राहिलेल्या नाष्ट्यातले दोन वडेही हाणले. मग सभागृहातून बाहेर पडायचा प्रयत्न केला. पण मी बाहेर पडूच शकत नव्हतो. मला कळेना. मला सभागृहाचा दरवाजा दिसत होता. तिकडूनच सगळ्यांना बाहेर जातानाही पाहिलं होतं मी. पण माझ्यासाठी मात्र ती एक भिंत झाली होती. एखाद्या भित्तीचित्रासारखी! मग माझ्या लक्षात आलं. माझी बातमी फक्त बैठकीची आहे. मग मी टंंगळमंगळ करत बसलो. दोन वडे अजून हाणले. कुणीतरी उठवायची वाट बघत बसलो. शेवटी एकदाचं नर्सनं हलवलं आणि मी बातमीतून बाहेर आलो.

आता कन्फर्म झालं होतं की ते स्वप्न नव्हतं. एक विचित्र थकवा जाणवत होता. आदल्या दिवशीही असंच झालं होतं. असं वाटत होतं जणू माझ्या आत्म्याला कुणीतरी शरीरातून खेचून नेतं. मी वेड्यासारखा झोपलो. तब्बल १४ तास सलग. काहीतरी घोळ होता खास. तिसर्‍या दिवशी मी आराम करायचं ठरवलं. माझ्या विचित्र झोपण्याने बावचळलेल्या डॉक्टरांनी मला अजून थोडे दिवस हॉस्पिटलमध्ये ठेवण्याचा निर्णय घेतला. चौथ्या दिवशीही मी पेपरापासून दूरच राहिलो. मला क्षणभर असंही वाटून गेलं की हा एखादा मानसिक आजार तर नाहीये! पण मग मन कसंतरी शांत केलं. पण पाचव्या दिवशी मन स्वस्थ बसू देईना. सकाळचा नाष्टा उरकल्यावरची औषधं झाली, की दुपारपर्यंत कुणी येत नाही, तेव्हाच मी धडधडत्या छातीनं पेपर हातात घेतला.

मग लक्षात आलं की मी पुरवणी उचललीय. मी एका घरामध्ये बसलो होतो. विचित्र वाटत होतं. घरामध्ये कुणीच नव्हतं. असं कसं होईल, हा मी विचार करत होतो. मी नक्कीच कुणाच्यातरी अनुभवांचा लेख वाचायला घेतला होता. तेव्हढ्यात मला काही वेगवेगळे आवाज ऐकू आले. ते घराच्या बाहेरून येत होते. मी आवाजाच्या दिशेनं गेलो तर घराचा मुख्य दरवाजा उघडा होता आणि बाहेर एक नवरा-बायको एक कावळ्याला बुंदीचा लाडू खायला घालत होते. माझा क्षणभर स्वतःच्या डोळ्यांवर विश्वासच बसेना. तो कावळा चक्क एखाद्या लहान बाळाच्या आकाराएव्हढा मोठा होता. मी डोळे चोळले आणि दरवाज्यातून बाहेर पडून अंगणात आलो, तर एक २०-२५ वर्षांचा तरूण व्हिडिओ कॅमेरानं त्या सोहळ्याचं शूटिंग करत होता. मी सुन्न झालो होतो. ते नवरा-बायको 'घे लाडू, लाडू! घे ना!' असं काहीतरी असंबद्ध बरळत होते. एव्हढ्यात तो शूटिंग करणारा मुलगा म्हणाला, "मामी, तुमचा हा लाडू कावळा भारी बरं का?" मला मूर्च्छना येते की काय असं वाटायला लागलं. त्या कावळ्याच्या समोरच एक पाण्याचा मोठा वाडगा भरून ठेवला होता, मी काही विचार न करता धावत धावत तिथे गेलो, आणि तो वाडगा उचलून तोंडावर पाणी मारलं. ह्या धक्क्यानं लाडू कावळ्यालाच मूर्च्छना आली, त्या तरूणाचा व्हिडिओकॅमेरा जमिनीवर पडला आणि नवरा-बायको हातात लाडू घेऊन अविश्वासाने एकदा मूर्च्छित कावळ्याकडे आणि एकदा माझ्याकडे पाहत होते. तो तरूण 'माझा अमेरिकन व्हिडिओ कॅमेरा पडला' असं काहीसं पुटपुटत होता. आता मात्र मी टेन्शनमध्ये आलो. मी लेखातला घटनाक्रम बदलला होता. काहीतरी लोचा होऊ शकला असता. पण नशीबानं एक नर्स मला हलवायला आली आणि मी परतलो. मी पूर्ण भिजलो होतो. खोलीभर पाणी झालं होतं. म्हणूनच अवेळी नर्स बघायला आली होती. मला खूपच अशक्तपणा आला होता. मी आडवा पडलो, पण विचारचक्र फारच जोरात सुरू झालं होतं.

हे सगळं काय होतं? एक काळाला पडलेलं छिद्र, जे माझ्या मेंदूशी आणि आत्म्याशी त्या वीजेनं जोडलं गेलं होतं? की नुसतेच माझ्या मनाचे खेळ?

क्रमशः (हा फालतूपणा आहे, गोष्टीत क्रमशः टाकण्यासारखं काहीही नाहीये. पण खूप रात्र झालीय, मला झोपणं भाग आहे. त्यामुळे मन मारून मी क्रमशः करतोय.)

भाग - २